آقای کیارستمی شما چرا؟

احمد رافت

عباس کیا رستمی، چه از فیلم‌هایش خوشمان بیاید و چه سینمای او را خسته کننده بدانیم، یکی از سرشناس‌ ترین سینماگران ایرانی در جهان است. عباس کیارستمی همیشه گفته، و تکرار می‌کند، که کاری با سیاست ندارد. اگرچه بی‌طرفی در کشوری که حتی فکر کردن هم جرم بحساب می‌آید معقول و قابل پذیرش نیست، ولی نمی‌توان برای ایشان این حق را قائل نشد که در مقابل سرکوب سکوت کند.

ایشان به‌ تازگی گویا تغییر نظر داده است و قصد دارد  در آینده در مورد مسائل سیاسی ایران ابراز نظر کند. آنچه بیش از شکستن این سکوت (سکوتی که شامل کل زندگی هنری ایشان چه در زمانی که با حمایت فرح پهلوی فیلم می‌ساختند و چه در سال‌های بعد از انقلاب که باز هم بدون مشکل فیلم  و با حمایت فارابی به جشنواره ها می‌رفتند)  تعجب بسیاری را بر انگیخت، موضعگیری ایشان بود.

آقای کیارستمی اخیرا با رادیوئی در آلمان مصاحبه کردند. مصاحبه‌ای که بسیاری  به اشتباه تصور می‌کتتد با مجله «نیویورکر» انجام گرفته است، در حالیکه این رسانه آمریکائی سخنان تعجب برانگیز آقای کیارستمی را بنقل از رادیوی آلمانی منتشر ساخته است.

در این گفتگو آقای کیارستمی به‌جای اعتراض به مقامات جمهوری اسلامی ایران و ابراز همدردی با آن گروه از سینماگرانی که با زندان بهاي سنگینی را برای آزاده بودن می‌پردازند، بر سر جعفر پناهی که اخیرا حکم ۶ سال حبس تعزیری و ۲۰ سال محرومیت کاری اش تائید شده است فریاد می‌کشد و می‌گوید از دست این دستیار سابقش، که امروز شهرتی جهانی یافته است، بشدت عصبانی است. کیارستمی در این مصاحبه می‌گوید : «چیزی که مرا عصبانی می‌کند، واکنش غرب و واکنش پناهی به این موضوع است. مثل این که کسی نمی‌خواهد اعلام کند پناهی خیلی وقت است از زندان آزاد شده. آزاد است و حتی فیلمی ساخته که در جشنواره کن به نمایش درآمد. او در حال حاضر در حال مذاکره برای ساخت فیلم‌های بعدی‌اش است.»

جعفر پناهی هنوز آزاد است ولی هر زمانی که حکومت بخواهد باید برای گذراندن محکومیت ۶ ساله اش به زندان برود. آیا چون اجرای حکم پناهی و محمد رسول‌اف به تعویق افتاده است باید عصبانی بود؟ آیا باید افکار عمومی جهانی سینماگران در غرب و شرق  دنیا به صدور این چنین حکم غیر عادلانه و غیر انسانی واکنش نشان داده اند را سرزنش کرد؟ ایا باید  از دست کسانی را که در سراسر جهان به دستگیری ۶ مستند ساز، در زندان بودن رامین پرچمی، ۹۰ ضربه شلاق مرضیه وفامهر اعتراض کردند عصبانی بود؟

با وجود اینکه شخصا فکر نمی‌کنم  عباس کیارستمی موافق سیاست های رژیم باشد،  ولی در این دوران بسیار حساس که  نقض حقوق بشر در ایران در دستور کار سیاست جهانی قرار دارد، سخنان ایشان را باید حداقل شائبه برانگیز دانست. کیارستمی آنچنان شهرتی در جهان کسب کرده است که دیگر احتیاج به حمایت دولتی ندارد. اگرچه هنوز رسما ساکن جمهوری اسلامی است، ولی فیلم آخرش را در ایتالیا ساخت و فیلم بعدی هم در ژاپن کلید خواهد خورد. چرا عباس کیارستمی باید دوستان و همکارانش در ایران و افکار عمومی و سینماگران در دنیا را به‌خاطر اعتراض به نقض حقوق بشر و سلب آزادی بیان هنرمندان سرزنش کند و از دست آنها عصبانی شود؟

«عصبانیتی» که فرصتی طلائی برای رژیم بوجود آورد. جمال شورجه، که در وابستگی او به نظام  شکی نیست، در اشاره به سخنان کیارستمی می‌گوید: «باید از این کارگردان به دلیل این موضع‌گیری آگاهانه تقدیر و تشکر کرد. من موضع‌گیری ایشان را ستایش می‌کنم و سر تعظیم به ایشان فرود می‌آورم که آنقدر شجاعانه صحبت کردند.» شورجه در ادامه صحبت‌هایش  می‌افزاید «کیارستمی موضع‌گیری خوبی داشته و پرده‌برداری کرده است. در رسانه‌های بیگانه مدام وانمود می‌کنند که افرادی همچون جعفر پناهی در زندان هستند و در ایران فضای خفقان حاکم است، در حالی که همان‌طور که کیارستمی گفته است اطلاع‌رسانی شفاف انجام نمی‌شود.»

آقای کیارستمی به‌ندرت با رسانه‌های ایرانی گفتگو می‌کند، ولی این بار شاید لازم باشد در مورد سخنانش توضیح دهد. خوشحالی و شعفی که سخنان کیارستمی در زمامداران ایران بر انگیخته، خود دلیل کافی و محکمی است برای اینکه این کارگردان سرشناس توضیح دهد چرا سکوت چندین و چند ساله‌اش را شکست.

بازگشت به خانه